Diagnoses – welke vragen stel jij jezelf?

“Amerikaanse neuroloog trekt conclusie: “ADHD bestaat niet”. Geen aandoening maar een reeks symptomen”

Bron: Ggznieuws

“ADHD’ers krijgen niet de juiste behandeling”

Bron: HLN

“Ritalin verandert kinderbrein blijvend”

Bron: Volkskrant

“ADHD medicijnen hebben op de lange termijn geen blijvende invloed op het gedrag van jonge gebruikers”

Bron: Zembla

En zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan met verschillende elkaar soms tegensprekende uitspraken die zijn verschenen in de media rondom het onderwerp ADHD. Het verwart mij en in plaats van duidelijkheid roept het juist vragen op. Nergens komen de kinderen zelf aan het woord, hoe is het voor hen dat er zoveel over ze gesproken en gedebatteerd wordt? Dat het helemaal niet zo zeker en vanzelfsprekend is dat de hen voorgeschreven medicatie noodzakelijk is? Worden de kinderen überhaupt geïnformeerd en hebben ze keuze?

En hoe zou het voelen dat je een etiket opgeplakt krijgt dat wordt gerekend tot een groep psychiatrische aandoeningen die niet te genezen is volgens de DSM IV/V en er tegelijkertijd geen duidelijkheid is of de ‘ziekte’ daadwerkelijk bestaat?

Kennis is een heel belangrijke levensbehoefte van de mens. Een voor de hand liggend voorbeeld is een kind dat niet weet wie zijn biologische ouders zijn. Geen kennis hebben van je eigen achtergrond leidt vaak tot grote innerlijke verwarring. Onze behoefte aan kennis gaat nog verder dan kennis hebben van je achtergrond en roots. Het gaat ook over inzicht hebben in erfelijke ziektes, over gezien zijn in je intelligentie en passend onderwijs, over innerlijk weten, over waarheid en onwaarheid.

Als een levensbehoefte niet kan worden vervuld heeft dit vrijwel direct gevolgen voor ons welzijn en functioneren. We ervaren onrust en onvrede. Ons basisvertrouwen neemt af. Dit is bij een kind niet anders. En toch vragen we ons af hoe het komt dat verbetering uitblijft zelfs als reeds gestart is met medicatie.

Symptomen zoals gebrek aan focus, wriemelen en wiebelen, woede uitbarstingen en impulsief of druk gedrag zijn echter reëel zijn en aan de orde van de dag. Ik weet uit eigen ervaring hoe ontzettend zwaar dit kan zijn en hoe belangrijk het is dat er een oplossing komt. En ik begrijp heel goed dat een besluit tot diagnosestelling en medicatie niet zomaar wordt genomen.

In mijn visie verergert de problematiek echter alleen maar als je je kind een etiket als ADHD geeft. Het signaal dat je kind geeft wordt over het hoofd gezien, een signaal dat meerdere kanten kan hebben. Wat is er op dieper liggend niveau aan de hand met je kind? Welke behoefte wordt niet vervuld? Voelt je kind zich gezien en mag het zijn wie het is? Hoeveel veiligheid ervaart je kind en hoe sterk is het basisvertrouwen van jouw kind?

Als hier iets concreet speelt treedt bij je kind meestal het overlevingsmechanisme in werking. Bij ADHD is dit vechtgedrag, wat te herkennen is in aanwezig en druk gedrag, met als doel aandacht, geborgenheid en veiligheid af te dwingen. Als een kind zich juist helemaal terugtrekt in zichzelf om zo controle te kunnen verkrijgen over de situatie is er vaak sprake van verstarring of vluchtgedrag. Dit gedrag wordt vaak een stoornis uit het autistisch spectrum genoemd. De dieperliggende oorzaak ligt echter op (ongezien en onvervuld) behoefteniveau van het kind.

Bij eetstoornissen geldt iets soortgelijks. Aan de ene kant is het natuurlijk fijn dat je eindelijk erkenning krijgt dat er echt iets aan de hand is. Aan de andere kant zie ik ook vaak dat het nieuwe problemen oproept. Oordelen als: ‘ik heb NAO en geen Anorexia, ik kan blijkbaar zelfs dit niet goed genoeg’. Een ander risico is dat de behandeling zich te sterk op het protocol richt die omschreven staat in de DSM V. Is dit ook wat nodig is? Word er nog wel gekeken naar de onderliggende oorzaken?

Wat ook speelt is dat er bij diagnosestelling weinig stil wordt gestaan bij de spiegel die je kind je aanreikt. Je kind is vaak automatisch de ‘probleemeigenaar’ en daarmee is de kous vaak af. Maar wat is de boodschap die je kind voor jou heeft? Wat wil gehoord of gezien worden? Is het gedrag van je kind wel het werkelijke probleem?

Slaaptekort, hoogsensitiviteit of overprikkeling bij je kind worden niet snel als vertrekpunt gekozen. Drie oorzaken die een groot verband blijken te hebben met hyperactiviteit, gebrek aan focus, concentratieproblemen en emotionele uitbarstingen, maar ook met eetproblematiek.

Als je deze kernvragen niet durft te stellen aan jezelf en aan je kind is de kans groot dat je kind zich niet begrepen voelt en een verkeerde behandeling krijgt. Je kind krijgt een sticker, veelal levenslang, en staat soms juist nog verder af van wie hij of zij werkelijk is.

Daarom ben ik ‘ontstickeraar’ geworden! Omdat ik weet dat onder het sticker-gedrag van ieder mens een uniek verhaal verscholen ligt, een verhaal dat gehoord wil worden en een mens dat gezien wil worden. En ineens blijkt de oplossing terug in eigen handen. Is weer van alles mogelijk. Het is geen onwil maar onkunde, van zowel kind als volwassene.